راز سنگ ساعت مسجد مناره/تعیین ظهر شرعی در ارومیه
گروه فرهنگی -مسجد مناره در ضلع شمالی خیابان امام خمینی، کوی شیشه‌گرخانه و در جنب مدرسه قدیمی هدایت واقع شده و در کنار درب ورودی سنگی است که جلوتر از ورودی قرار گرفته ولی دقیقا موازی دیوار است، مسئله زمان‌سنجی اذان ظهر در چند وقت مختلف در طول سال آزمایش شد که نتیجه آن بسیار جالب بود، نور خورشید که در هنگام ظهر بر روی ورودی پله‌ها می‌تابد، رفته‌رفته جای خود را به سایه دیوار می‌دهد و در لحظه اذان ظهر به افق مکان مسجد، نور خورشید از روی ورودی کامل حذف شده و همه جای ورودی و راه‌پله‌ها سایه می‌شود.
به گزارش همسو نیوز از آذربایجان غربی، مسجد مناره در ضلع شمالی خیابان امام خمینی، کوی شیشه‌گرخانه و در جنب مدرسه قدیمی هدایت واقع شده است، بر پایه کتیبه موجود در پیشانی محراب مسجد، این مسجد در دوره قاجار توسط یکی از خوانین ارومیه به نام حاجی علیارخان ساخته شده و در سال ۱۳۲۸ هجری قمری (۱۲۸۸-۱۲۸۹ ش) توسط حاجی نظم‌الملک (یدالله‌خان امیرنظمی‌افشار) فرزند نظم‌السلطنه (حاجی محمدحسن امیرنظمی‌افشار) تجدید بنا گردیده است، معماری مسجد مناره در دل خود یک راز دارد که در این مطلب بررسی می‌شود.
با توجه به شکل خانه‌های اطراف و اینکه هنوز پس از حدود یک قرن از ساخت این مسجد می‌گذرد، ساختمان‌های اطراف با مسجد در تضاد هستند، عمودی بودن زاویه ورودی مسجد نسبت به کوچه علاوه بر مسئله زیبایی باید از دیدگاه‌های دیگری نیز مورد بررسی قرار گیرد، اگر یک قطب‌نما یا جی‌پی‌اس در ورودی قرار داده شود، شاهد خواهیم بود که ورودی کاملا رو به جهت شرق است، بطوریکه راستای ورودی مسجد در جهت امتداد شمال – جنوب قرار دارد و به این معنا است که در راستای خط نصف‌النهار سماوی محل قرار دارد.
در کنار درب ورودی سنگی است که جلوتر از ورودی قرار گرفته، ولی دقیقا موازی دیوار است، فلذا در راستای چهار جهت اصلی قرار دارد، وجود این سنگ در کنار دیوار که کاربری خاصی نیز برای آن درنظر گرفته نشده است، بسیار می‌تواند موید امکان کاربری برای شاخص ظهر برای نمایش اذان ظهر در آن باشد.
مسئله زمان‌سنجی اذان ظهر در چند وقت مختلف در طول سال آزمایش شد که نتیجه آن بسیار جالب بود، نور خورشید که در هنگام ظهر بر روی ورودی پله‌ها می‌تابد، رفته‌رفته جای خود را به سایه دیوار می‌دهد و در لحظه اذان ظهر به افق مکان مسجد، نور خورشید از روی ورودی کامل حذف شده و همه جای ورودی و راه‌پله‌ها سایه می‌شود.
سنگ کنار مسجد نیز همین کار را انجام می‌دهد، ولی در سالهای اخیر و با توجه به ساییدگی‌های روی آن و همچنین مرمت‌های انجام یافته در محوطه که باعث پنهان شدن قسمت اعظم سنگ شده و ورودی ساخته شده برای ساختمان مدرسه قدیمی هدایت، سنگ موردنظر عملا کاربرد قبلی را ندارد، ولی حدود چندسال پیش که نگارنده در محل به‌دنبال کاربری سنگ مذکور بود، سنگ بسیار معلوم‌تر بوده و با توجه به صاف بودن قسمت‌های پایینی سنگ عملا کاربردی نجومی به‌عنوان شاخص ظهر را انجام می‌داد و در لحظه اذان ظهر، نور خورشید در وجه شرقی آن تابیده نمی‌شد.
از طرف دیگر از نظر صاحب‌نظران ساخت مناره‌ای عظیم در این مسجد احتمالا برای رصد و استهلال بوده است، چرا که در آن دوران در ارومیه هیچ مسجدی به این شکل ساخته نشده بود
