بیز بئله آغلاردیق جلد اول
درآمدی بر تاریخ ادبیات رثایی و مذهبی در زبان ترکی آذربایجانی
به اهتمام: صالح سجادی، احمد رنجبری حیدرباغی
تدوین اشعار ترکی: سعید موغانلی
ناشر: انتشارات سوره مهر
چاپ اول 1396
شابک ج 1: 8-0210-03-600-978
شابک دوره: 9-0213-03-600-978
مرثیه خوانی در مرگ عزیزان یکی از سنت های قدیمی بین ترک زبان هاست؛ آن ها شعرهایی را در قالبی به نام «بایاتی» می سرودند و با حالتی خاص موقع عزاداری برای فرزندان، بزرگان قوم و قبیله و نزدیکان می خواندند.
ریشه ادبیات مرثیه از نظر تاریخی و زمان شروع آن هنوز به طور دقیق مشخص نیست. علاوه بر این ادبیات مرثیه تنها یک ژانر و مسئله ادبی نیست، بلکه از جهات مختلفی با مباحث فولکلوریک و علم جمعیت شناسی در ارتباط است. ادبیات مرثیه ریشه در زمان های بسیار قدیم داشته و از زمان مکتوب شدن ادبیات وجود دارد. محققان معتقدند که ادبیات مرثیه، شاخه ای از ادبیات شفاهی مردم آذربایجان بوده است. شاعرانی که با شعرهای خویش به آن ها ذوق و شور بخشیده و در ایام ماتم و غم نیز با «آغی» . «ساغو» های خود همدم دردها و غم هایشان شده اند.
شعر مرثیه در ادوار گذشته، مخصوصا در قبیله «گؤک ترک ها» در قالب های مختلف سروده شده است. این شعرها در مورد محبت، غم، غصه، جدایی و هجران قهرمانان نوشته می شد. همچنان که می دانیم شعر «آغی» از شعرهای مشهور قدیمی قبیله ترک ها بوده است که در مرگ قهرمانان خود و دیگر افراد از دست رفته شان، به تنهایی و یا همراه با آشیق ها می خواندند که به این شعر مرثیه های «ساغو» می گفتند.